Η έκθεση του ΔΝΤ που συνήθως δεν μασά τα λόγια του, έρχεται σε εξαιρετικά κρίσιμες στιγμές, και αναφέρεται σε βασικά θέματα που ήδη έπρεπε να είχαν τύχει διαχείρισης αλλά ακόμη σκαλώνουν σε συμφέροντα, πολιτικά, κομματικά ή οικονομικά. Ή ακόμη και παραπέμπονται, όπως και τόσα σε άλλα, στις ελληνικές καλένδες.

Κάθε φορά που ανακοινώνεται μια αποστολή του ΔΝΤ στην Κύπρο με μια συνοδευόμενη έκθεση, η καρδιά μας χτυπά δυνατά. Οι περισσότεροι, αναλυτές και μη, έχουν συνδέσει την έκθεση του ΔΝΤ, με τα μνημόνια και την Τρόικα, εκφράζοντας φόβους ότι κάτι θα μας βρουν, κάποιο καμπανάκι θα χτυπήσουν, κάτι το σαθρό θα εντοπίσουν. Ωστόσο, οι περισσότεροι λησμονούν πως, το ΔΝΤ κάμνει τη δουλειά του, καταγράφει και προειδοποιεί, και στο τέλος επιβεβαιώνεται για τη συνέχεια των επισημάνσεών του.

Κάθε κυβέρνηση ερμηνεύει κατά το δοκούν τις εκθέσεις, κάθε οργανωμένο σύνολο, εργοδοτική οργάνωση ή συντεχνία, δίνει τη δική της ερμηνεία σε μια έκθεση που γίνεται από τεχνοκράτες. Πολλές φορές η σημαντικότητα των ευρημάτων της αποστολής του Ταμείου βρίσκεται στις λεπτομέρειες, ή στους γνωστούς αστερίσκους.

Αυτή τη φορά η έκθεση του ΔΝΤ είναι και πάλι σαφής. Nαι μεν η Κύπρος, υποστηριζόμενη από ισχυρές πολιτικές, ανέκαμψε γρήγορα από την πανδημία και έχει αποδειχθεί ανθεκτική σε πολλαπλούς δυσμενείς κραδασμούς. Όμως, η Κυβέρνηση επιβάλλεται να προχωρήσει σε τομές – αλλαγές και μεταρρυθμίσεις σε ζωτικής σημασίας θέματα. 

Κάτι που περνά στα μαλακά, κάτι σαν υποσημείωση με τεράστια βαρύτητα και σημασία, επισκιαζόμενο από τις γνωστές και επαναλαμβανόμενες θέσεις του ΔΝΤ, είναι η απαίτηση για ολοκλήρωση της ανάπτυξης του Εθνικού Συστήματος Υγείας (NHS). Με απλά λόγια η αυτονόμηση των δημόσιων νοσηλευτηρίων κατά τρόπον που να λειτουργεί με τους κανόνες της αγοράς και της ελεύθερης οικονομίας. Ένα εγχείρημα δύσκολο αλλά αναγκαίο. Πώς όμως μπορούν τα δημόσια νοσηλευτήρια να γίνουν αυτόνομα;

• Όταν δεν υπάρχουν τα βασικά όπως σεντόνια για τους ασθενείς.
• Όταν, π.χ. στη Λευκωσία, λειτουργεί και δεύτερο ΤΑΕΠ από ιδιωτικό νοσηλευτήριο και τα περιστατικά που δεν συμφέρουν παραπέμπονται καθημερινά στο ΤΑΕ του Γενικού Νοσοκομείου Λευκωσίας.
• Όταν υπάρχουν καταγεγραμμένες ανάγκες σε νοσηλευτικό προσωπικό αλλά οι θέσεις δεν καλύπτονται είτε γιατί δεν βρίσκουν προσωπικό στην αγορά, είτε προσωπικό υπάρχει αλλά η μερίδα του χρήματος πάει στους ιατρούς.
• Όταν υπάρχουν ελλείψεις σε αναλώσιμα ή όταν τα φάρμακα αφήνονται να καταστραφούν από τις καιρικές συνθήκες.
• Όταν τα εύκολα αλλά κερδοφόρα περιστατικά των νοσοκομείων παραπέμπονται σε ιδιωτικές κλινικές ή νοσηλευτήρια για να πλουτίζουν οι ιατροί και οι μεγαλομέτοχοί τους και τα δύσκολα ή εκείνα που χρειάζονται ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, φροντίδα και παραμονή ημερών στέλνονται στα Γενικά Νοσοκομεία.
• Όταν το σύστημα «σκοτώνει» ακόμη και αυτούς που έχουν όρεξη για δουλειά και ενδιαφέρον για τη σπουδή τους.

Οι επισημάνσεις

Η έκθεση του ΔΝΤ, που συνήθως δεν μασά τα λόγια του έρχεται σε εξαιρετικά κρίσιμες στιγμές και αναφέρεται σε βασικά θέματα που ήδη έπρεπε να είχαν τύχει διαχείρισης αλλά ακόμη σκαλώνουν σε συμφέροντα, πολιτικά, κομματικά ή οικονομικά. Ή παραπέμπονται, όπως και τόσα σε άλλα στις ελληνικές καλένδες. Σταχυολογώ τα σημαντικότερα:

• Πρώτο, το δημόσιο χρέος να μειωθεί άνετα κάτω από το 60% του ΑΕΠ.
• Δεύτερο, να αποφευχθεί η περαιτέρω επέκταση των κακώς στοχευμένων μειώσεων των ειδικών φόρων κατανάλωσης και του ΦΠΑ.
• Τρίτο, να αποφευχθεί η περαιτέρω τιμαριθμική αναπροσαρμογή των μισθών και να καταργηθούν σταδιακά οι προσωρινές φορολογικές απαλλαγές. 
• Τέταρτο, να αποφευχθούν περαιτέρω αναθεωρήσεις προς τα πάνω της προσαρμογής του κόστους ζωής και οι επεκτάσεις σε κακώς στοχευμένες απαλλαγές από τον ΦΠΑ. 
• Πέμπτο, να παραμείνει ο τραπεζικός τομέας σε συνεχή επαγρύπνηση, συμπεριλαμβανομένου του μη τραπεζικού χρηματοπιστωτικού τομέα.
• Έκτο, να γίνουν βελτιώσεις στο δικαστικό σύστημα και την εκπαίδευση για να ενισχυθούν οι μακροπρόθεσμες προοπτικές ανάπτυξης.
• Έβδομο, να ληφθούν πολιτικές μετριασμού και προσαρμογής του κλίματος για την υλοποίηση των στόχων εκπομπών και τη μείωση των κλιματικών κινδύνων.
• Όγδοο, να γίνουν οι μεταρρυθμίσεις διακυβέρνησης των Κρατικών Επιχειρήσεων (SOE). 

Το ΔΝΤ, όπως και άλλοτε, καταγράφει και προειδοποιεί. Εναπόκειται στην κάθε κυβέρνηση να παίρνει στα σοβαρά τις επισημάνσεις του, στα κόμματα να κατανοούν τη βαρύτητα των παρατηρήσεων του και στους Υπουργούς που χειρίζονται οικονομικής φύσης θέματα να λαμβάνουν αποφάσεις, που σίγουρα δεν θα είναι φιλικές στον λαό, αλλά επωφελής για μια συγυρισμένη οικονομική διαχείριση του κράτους.

Ο λαός έχει δίκαιο να φωνάζει για την ακρίβεια και τον πληθωρισμό, να ανησυχεί για τον προϋπολογισμό του μήνα. Όμως, δυστυχώς, όσοι τον εκπροσωπούν στο Κοινοβούλιο και όσοι έχουν επιλέξει τον πρόεδρο της καρδιάς τους δεν είναι διατεθειμένοι να θυσιάσουν από τις δικές τους «πραμάτειες» για να στηρίξουν τον κόσμο. Όχι με επιδοτήσεις και …απαγορευμένα μέτρα, που θα «ανακατέψουν» τον προϋπολογισμό αλλά με ακόμη περισσότερα στοχευμένα μέτρα και περισσότερες αποκοπές από πολλά και ανώφελα που καταγράφονται στις εκθέσεις του Γενικού Ελεγκτή. Γιατί πελλός πελλός ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης αλλά είναι ο μόνος που ακόμη μιλά, όχι βέβαια πάντα, και φωνάζει, και βγάζει εκθέσεις στη φόρα. Τουλάχιστον, ας ξεσηκωθεί και ο κόσμος που ξαπλώνει στον αναπαυτικό του καναπέ, φορτώνει την κάρτα του, δεν πληρώνει τη δόση του δανείου του και φωνάζει όποτε του συμφέρει!